Funkcjonowa³a
powszechna wiara w to, ¿e czarownice mog³y przemieniaæ
ludzi w wilko³aki i same równie¿ potrafi³y siê w nie
zmieniaæ. Z Czarownicy powo³anej
(1639) dowiadujemy
siê, ¿e najpierw wied¼my przysposabiaj± siê do wilczej postaci, chodz±c
na ugiêtych rêkach i nogach, potem diabe³
nadaje
im
wilcz± postaæ, je¶li za¶ napadn± na ludzi, to okrutnie ich szarpi±,
k±saj±,
po¿eraj± na kszta³t prawdziwych wilków. Archetypem
czarownicy przeobra¿aj±cej
ludzi w zwierzêta mo¿e byæ czarodziejka Kirke, która za
pomoc± ró¿d¿ki i napoju
dokona³a transmutacji towarzyszy Odyseusza w ¶winie. Warto w tym
miejscu
wspomnieæ tak¿e o czarownicy z Tesalii Erichto, która
przemienia³a ludzi w
wilko³aki. Równie¿ Ragana, postaæ z mitologii ba³tyjskiej, kobieta obdarzona cechami
demonicznymi,
wied¼ma, posiada³a zdolno¶æ przybierania rozmaitych postaci: kotki,
myszy,
¿aby, psa, ¶wini, konia, ryby, wrony, jaskó³ki i
umia³a zamieniæ cz³owieka w zwierzê. Znamienne
jest
to, i¿ transformacja w wilka wi±za³a siê z ca³ym szeregiem
czynno¶ci czarodziejskich, po dokonaniu których cz³owiek
przemienia³ siê w
gro¼ne zwierzê.
W Mielniku nad
Bugiem, jak odnotowa³ Bohdan Baranowski,
¿y³a w
jednej wsi czarownica, która potrafi³a przeobra¿aæ siê w
wilka. Zna³a ona
rosn±ce w lesie drzewa posiadaj±ce tajemnicz± moc. Aby zmieniæ siê w
wilko³aka
musia³a obiec siedem drzew siedem razy. Warto
tedy odnotowaæ, i¿ siódemka uchodzi za
liczbê magiczn±. Ludowe
przekonanie zwi±zane z tym, ¿e
czarownice
potrafi± dokonywaæ transformacji ludzi w wilko³aki za pomoc± magicznych
praktyk
znalaz³o literackie ujêcie w drugiej klechdzie Kazimierza W³adys³awa
Wójcickiego (1807-1879) wchodz±cej w sk³ad cyklu Wilko³aki (1837).
Tam bowiem czarownica
zem¶ci³a siê na
mê¿czy¼nie za to, ¿e jej nie pokocha³ i kiedy tylko pojecha³ do lasu za
pierwszym uderzeniem siekiery przeobrazi³ siê w wilko³aka. Jedynka to
szczególna liczba nieparzysta oznaczaj±ca sytuacjê
inicjaln±, mo¿na powiedzieæ skrajn±
– pocz±tku, potem za¶ koñca, który jest zawsze
jednoznaczny z inicjowaniem
kolejnych sekwencji „dziania siê”. Nieparzysta
liczba elementów okre¶la tedy
stan rzeczy, gdy otwarty jest ci±g zdarzeñ, trwa przekszta³cenie,
którego nie
wolno przerwaæ. Nieparzysto¶æ te¿ wi±¿e siê z „tamtym
¶wiatem”, bo generalnie
kojarzy siê z up³ywaj±cym czasem, zmian±, procesem rozwoju i
destrukcji.
Siekiera za¶ to przedmiot zwi±zany z za¶wiatami, wyposa¿ony w magiczne
moce,
generuj±cy sensy zwi±zane ze ¶mierci±, przez jak± cz³owiek musi przej¶æ
zmieniaj±c swój status. Nieprzypadkowo tak¿e transmutacja
mê¿czyzny odbywa siê
w lesie, gdy¿ obszar ten odwzorowuje za¶wiaty, zamieszkiwane przez
rozmaite
gro¼ne dla ludzi istoty.
Opracowane
na
podstawie ksi±¿ki:
Romantyczne fantazmaty demonicznej kobieco¶ci