Strona g³ówna

S³owiañskie szepty

Czarodziejski zielnik

Czarownice

Z³owrogie kobiety

Marzenie (video)

Freja

Bia³a Dama

Kirke

Goplana

Czary mi³osne

Arty¶ci

z.1

rusa3

swid2


Niebezpieczna femina

Opis zdjêcia, a w nim wa¿ne dla nas s³owa kluczowe
Witold Klinger nie by³ pewien, czy lud polski zna³ jakiekolwiek podania o rusa³kach. Wed³ug niego wiara w te demony ¿eñskie rozpowszechniona by³a na terenach Bia³orusi, Rosji, Ukrainy. Stamt±d tedy twórcy romantyczni czerpali informacje na ich temat. W mitologii wschodnios³owiañskiej rusa³ki to demoniczne istoty le¶ne, polne albo wodne, jawi±ce siê zazwyczaj w postaci piêknych, nagich lub ubranych w bia³e szaty dziewcz±t z rozpuszczonymi w³osami, które doprowadza³y do zguby m.in. m³odych parobków, kusz±c ich swoimi wdziêkami. Wedle niektórych wierzeñ ludowych rusa³ki spêdza³y zimê w wodzie, a na wiosnê mo¿na je by³o zobaczyæ w lasach i gajach. Jak pisa³ Kazimierz W³adys³aw Wójcicki: „pojawiaj± siê, gdy ziemia zaczyna siê maiæ zielonym li¶ciem i trawami, gdy pierwsze sasanki barwiste, wychyl± siê spod ¶nie¿nego okrycia”. Rzecz znamienna, i¿ w czasach przedchrze¶cijañskich rusa³ki uchodzi³y za powabne boginie, którym u ¼róde³, pod drzewami i na g³azach sk³adano ofiary z jad³a. Literacki portret rusa³ki uwodzicielki odnajdziemy w balladzie Rybak Jana Barszczewskiego. W przestrzeni utworu ,,cud-dziewica” przemienia siê m.in. w ptaka, aby ponownie staæ siê piêkn± dziewczyn±. Zdumiewa transformacja rusa³ki, albowiem zdejmuj±c sukienkê z piór, jawi siê jako bóstwo, roztaczaj±ce ,,cudne wdziêki”. Taki jej artystyczny konterfekt wzbudza asocjacjê z Freyj±, germañsk± bogini± p³odno¶ci, mi³o¶ci i piêkna, w której posiadaniu znajdowa³a siê magiczna szata z sokolich piór umo¿liwiaj±ca latanie. ,,Cud-dziewica” zmienia siê równie¿ w z³ot± rybkê, ¿eby po chwili jako nimfa kusiæ z wodnych g³êbin. Tym razem zostaje wystylizowana na nag± dziewczynê, a jej ,,¶nie¿ne piersi” zakrywaj± czarne w³osy, charakterystyczne dla tych demonów ¿eñskich. Oto kolor czarny implikuje konotacje z si³ami demonicznymi, z³em, niebezpieczeñstwem, ¶mierci±. Co tak¿e wa¿ne, wedle niektórych bia³oruskich wierzeñ rusa³ki widywano nagie. Nago¶æ wyró¿nia istoty reprezentuj±ce obcy porz±dek za¶wiatów, poniewa¿ odpowiada odmiennemu ³adowi ,,tamtego ¶wiata”. W balladzie wêdrownego barda nago¶æ zatem wzbudza skojarzenia z chêci± uwiedzenia, piêknem, zmys³owo¶ci±. Rusa³ka kusi te¿ mê¿czyznê s³odkimi s³owami, aby razem z ni± zamieszka³ na jej wysepce, gdzie ,,z³ote piaski” i ,,jasna woda”. Zgodnie z przekonaniami ludowymi rusa³ki nêci³y m³odzieñców ró¿nymi sposobami. Uwodzi³y mê¿czyzn swoim czarownym ¶piewem, mog³y hipnotyzowaæ spojrzeniem. Ta za¶ z utworu Barszczewskiego wabi go nie tylko sw± urod±, ale tak¿e stosuje perswazjê. Wodna nimfa osi±ga zamierzony cel, bowiem doprowadza do utoniêcia rybaka, przybieraj±c tym samym kostium  femme fatale.

                                                                          
                                                                                       Opracowane na podstawie artyku³u:

                                                                 Bia³oruskie fascynacje Jana Barszczewskiego